Det tok nokre dagar der eg vurderte om eg skulle skrive noko om det som hende eller ikkje. Etter kvart som tida har gått, seig det på meg. Mykje skjedde og vart skrive i veka eg var borte.

På feriereise 20.06.09 sende eg inn ein e-post til Sogn Avis der eg viste til bloggen og ville at bloggartikkelen min skulle inn som innlegg i avisa. Eg legg ved eit bilete av e-posten samt teksten:

Har sett i avisa at det er mykje lesarinnlegg og artiklar vedrørande kraftverk i Leikanger. Mitt inntrykk er at det blir negativt fokusert i innlegga og i artiklane. Eg synes fokuset blir heilt feil.
Eg likar å gå i naturen og har vore frå aust til vest og nord til sør i Leikanger kommune. Eg meinar eg har rimeleg bra oversikt over naturen i kommunen. Mitt fokus er at fleire må få moglegheit å kunne nyte vår natur. Slik som det er no er det eit mindretal som gjennom god form som får moglegheit til å kome seg opp i det eg kallar ei naturoppleving. Det er ikkje mykje spaning å traske etter grusveg nede i dalar og stire inn i tettvokst skog.
Kan vi bruke det at ein vil byggje eit kraftverk til å gjere eksisterande arrangement i Kjeringi Open og Sognefjordrennet til vintersportsaktivitet heile året? Har vi moglegheiten å kombinere ei satsing på vintersport med ei satsing på sommaridrett eller -aktvitetar?
Eg vil utfordre lesarar, så vel som avisa, til å vinkle dette til kva ein kan få til som følgje av utbygginga om ein tenkjer seg om og er villig til å satse. Det eg har skrive følgjer ikkje vedlagt, men kan lesast eller hentast her:

http://arildbjork.spaces.live.com/blog/cns!63C1C9242D4AB2E6!5931.entry

Både tekst og bilete er mine, så alt i innlegget kan brukast.

Arild Bjørk

Stor var overraskinga når eg las gjennom bunken med aviser etter ferieturen. Sogn Avis hadde brukt e-posten som eit innlegg og vist til  bloggartikkelen. E-posten var til avisa og skulle forklare bakgrunnen for innlegget som låg i bloggen min.

Kva er gale med måten avisa gjorde det på?
I dag er det framleis mange som ikkje har tilgong til nettet. Eg får ikkje delt mine idear og synspunkt med avisa sine lesarar i like stor grad. Meinar du blogginnlegget mitt har relevans, sørg for å sende lenka vidare til vener og kjente eller gi det som utskrift.

Var eg for vag i e-posten, kunne noko misforståast?
Eg ser at eg burde nok ha ordlagt meg litt annleis i setninga: “Det eg har skrive følgjer ikkje vedlagt, men kan lesast eller hentast her”. Setninga burde ha lydd “Deg eg har skrive følgjer ikkje vedlagt, men kan lesast og hentast her” eller “Det eg har skrive følgjer ikkje vedlagt, men kan hentast her”. Men sidan det i setninga under nettadressa (URL) heilt klart går fram at eg gir løyve å bruke både tekst og bilete, meinar eg det burde fjerne tvilen. E-posten inneheldt ingen bilete. Saman med “Det eg har skrive følgjer ikkje vedlagt…” er eg av den klare oppfatning at redaksjonen burde ha skjønt at det var bloggartikkelen som skulle vere innlegget i avisa.

Eg har sjekka innboks og spam-filter. Avisa tok ikkje kontakt for å oppklare dersom dei hadde vanskeleg for å forstå min e-post eller om innlegget ville vore for langt.

Kvifor valde eg å gjere det på denne måten?
Innlegg som skal inn i avisa, må redaksjonen tilpasse i sine publikasjonsverktøy i spalteform. Av det eg har fått med meg baserer ikkje avisproduksjonen seg på Word og Excel. Ei fil med artikkelen sett opp for A4-format må omarbeidast av redaksjonen. Nettpublisering i html er den enklaste måte å gi rein tekst/html-tekst. Bilete er sjølvstendige filer som enkelt kan lastast ned og tilpassast i storleik, form og svart/kvitt-formatet. Eg meinte det var det beste alternativet for at avisa skulle kunne tilpasse artikkelen til papirformatet ved enkelt å bruke klipp og lim inn i sine verktøy samt hente ned og tilpasse bilete.

Ettertanke
Artigt er det å lese innlegget til Ingvild Austad som skriv under som Professor i landskapslanlegging, Høgskulen i Sogn og Fjordane. Innlegget ber preg av nostalgi og romantisering av årsaka til kvifor ho flytte hit for 30 år sidan. Mellom anna fordi kulturlandskapet vart halde vedlike. Tida har gått og i dag kan eg gi eksempel på stadar og turområder som står til forfall:

1. Nyastøl i Henjadalen, ved utløpet av Friksdalen. Meinar å hugse at alt var nedfalle første gong eg var der i ca 1992. Det skal ikkje forundre meg at Nyastøl, i det minste, var på god veg til forfall allereie for 30 år sidan.
2. Dalhjedla i Henjadalen gror att. Uteløer dett ned og spraken/einene et seg inn på stølsområdet. Stien opp til Stokksete vart, etter det eg veit, forsøkt rydda for ei tid tilbake, men er vanskeleg å finna både frå Dalhjeldla og der han kjem inn på stien frå Raumålsgrinda til Stokksete. Stien er langt frå tydeleg i terrenget.
3. Fadnastølen i Njøsadalen er prega av at spraken/einene et seg inn på stølsområdet.
4. Turen opp til Vassvarden på Storeholten, frå Hella, byrjar å bli prega av at landskapet ikkje blir helde i hevd. Første gong eg gjekk han var i 2005. Slik eg hugser det var det i 2005 og 2006 sauer i området over Rud-garden og så vart det slutt. Konsekvensen av at sauen er borte var tydelege allereie i juli 2008. Frå eg gjekk ut av dei uslegne engene med høgt gras på Rud-garden, var det tydeleg at graset og vegetasjon tetna til rundt stien. Frå den nederste stølen Skarde og opp til Rudstølen har mengda av vegetasjon merkbart tjukna til.
5. På Orrasete over Engjasete, på Grinde, ser eg dei same tendensane. Eg tok turen til Mælen den 28.06.09 og stussa litt over at eg ikkje traff på dyr i det heile på veg til/frå Mælen. Bilete til høgre er frå Orrasete den 29.06.05 og syner at det gjekk både hestar og sauer der.
6. Eg kan gjerne forsette med Skopasete som gror att og ligg til forfall.
7. Stien opp frå riksvegen til Eitun-garden i Eitorn er eit villniss av blomster og gras.

No er det ikkje slik at eg krev at grunneigarar og dei som disponerer områda skal halde stiar og gamle stølar i hevd. I dag er det ikkje lenger bruk for den vesle vestlandsbonden med nokre sauer på beite. Vi skal og må drive større og meir effektivt. Eg har den fulle forståing at ein ikkje har ønskje om å springe fjella rundt i Leikanger for å samle inn att sauer. Eg registrerer at storsamfunnet aksepterer og betalar bønder for å gå laus på gamle områder med motorsag i håp om å få tilbake det gamle kulturlandskapet. Det blir vel ikkje heilt det same? Er vi ein gjeng med nostalgiske romatikarar som trur ein “quick fix” er det same som det slitet forfedrene la ned? Eg aksepterer at noko forgår og nye ting kjem.

Ein liten detalj som dukka opp tidleg i innlegget er: “Henjadalen som et attraktivt nærturområde hvor jeg opp gjennom årene har tilbrakt mye tid med barn og barnebarn på Flya med bading og fiske…”. Eg har utheva detaljen med raud skrift. Sidan Henjaelva er drikkevasskjelde, er både camping og bading forbudt, jf. bilete til venstre. Dersom vi, som følgje av kraftverket, får flytta vassinntaket lenger opp i dalen, vil det bli anledning til både å bade og drive med camping heimom vassinntaket.

I tillegg har vi det famøse innlegget til Anders Anderssen som samanliknar lokaldemokratiet vårt med Iran sitt styresett. Det er godt at våre politikarar set han på plass i avisa laurdag 27.06.09. Eg vel difor ikkje gå inn på innlegget her. Han prøvd å klargjere seg i avisa den 01.07.09 utan at det retta opp mykje av fadesen.

Det positive var innlegget til Janne Dokken:

Kva arbeider ”Henjadalen sine venner” i mot?
At kommunen skal få minimum kr 4.500.000 i skatteinntekter + inntekter på fallrettar til fellesskapet kvart år?
At kommunen skal få kr 10.000.000 av inntektene frå grunneigarane til fellesskapet?
At bønder med styregruppa i spissen, var så framsynte at dei leigde inn eit selskap til å forhandle fram ei avtale (med Sognekraft), som gjer at meir enn halvparten av inntektene går til kommunen/fellesskapet og til eit 60-tals bønder/grunneigarar?
At bønder som held vedlike naturen rundt oss med beitedyr og arbeidskraft, som gjer at du og eg kan gå tur i det vakre landskapet, ikkje får utnytte ressursane sine?
At kommunen får auka budsjett til å ruste opp alle våre felles gode i kommunen?
At Henjaelva får ei minstevassføring som sikrar alle i bygda nok reint drikkevatn?
At vi produserer energi med fornybare ressurser.
At det kjem tunellar i fjellet der vatnet skal renne igjennom?
At det kjem ny og betre veg fram i Henjadalen?
At det blir bygd ut ein skogsveg slik at bøndene kan utnytte ressursane sine?
Kva gjer de når bøndene legg ned fordi næringsgrunnlaget ikkje er til stades lenger, og alle turløyper gror igjen?
Kva gjer de når kommunen på grunn av dårlig økonomi må kutte på budsjettet, slik at våre felles offentlige gode blir reduserte til minimum av det som er forsvarlig?
Kva gjer de når kulturtilbodet blir redusert fordi kommunen ikkje har økonomi?
Kva gjer de når regjeringa kanskje ynskjer å omorganisere forvaltninga og dei statlige arbeidsplassane blir flytta eller lagt ned?
Er de heldige klarar de å selja huset før prisane stuper, og flyttar etter.
Idealisme er flott, men for å få eit bygdsamfunn til å gå rundt er ein og avhengig av verdiskapande virksomhet.

Janne Dokken.

Dei to første punkta har blitt meir aktuelle. På NRK Sogn og Fjordane, den 01.07.09, vart Leikanger drege fram som ein kommune som brukte langt meir enn inntektene sine. Vi har allereie merka endringar ved at budsjett blir kutta på t.d. skulen, men det var snakk om ein overforbruk på 10.000.000 – 12.000.000 i året for kommunen. Eg lurer på korleis ein skal greie å ta dette inn. For meg står ikkje Leikanger fram som ein ekstravagant kommune som kastar pengar ut i aust og i vest. Kanskje har vi ikkje gjort optimale investeringar i løpet av åra. T.d. skulen ved stadion som ikkje fekk idrettshall, sjølv om veggen stod klar. Skulen vart kanskje for liten for fort, så nytt bygg måtte på plass. Kort sagt: Det er dyrt å vere fattig. Korleis skal Leikanger kome i balanse og likevel halde eit godt servicenivå for innbyggjarane?

Då er vi tilbake til nostalgikarar og romantikarar både utanfor og i Sogn Avis. Journalisme er å formidle nyhende og historiar, men det finst også kritisk journalistikk som går inn i sakene og stiller spørsmål ved det kjeldene vil formidle. I kraftsaka har eg ikkje fått med meg anna enn at Sogn Avis har stått motstandarane side. Avisa har dekka saka med det eg oppfattar som ei klar slagside. Eg hugsar ikkje at avisa på noko tidspunkt har stilt spørsmål på kva for alternativ motstandarane ser for seg for kommunen:

• Kva kan sikre inntekter og moglegheit for utvikling av Leikanger?
• Blir ein kommune meir attraktiv for tilflyttarar dersom han berre kan tilby eit absolutt minimum av tenester?
• Blir ein kommune meir attraktiv med høge eigedomsskattar og avgifter?
• Skal vi vere 100% sikre på at staten til ei kvar tid bergar Leikanger?

Eg kan dra inn Luster og deira moglegheiter som følgje av kraftutbygging. T.d. at dei legg pengar på bordet for å få bygd ut breiband. I Leikanger er sentralen plassert ved Leikanger Ungdomsskule. Når du kjem opp i Lundene på Hermansverk, får du problem å skaffe det breiband over 3 Mbit. Byggefeltet Dalen får ikkje levert ADSL av Telenor. Enivest kan levere, men hastigheitene er på lågaste nivå og under. Til og med Frækaland, langt over byggefelta på Leikanger, har betre hastigheiter enn Hermansverk. Sentralen er nær maksgrensa. Eg meinar å hugse at innbyggarar på Solbakken hadde problem med å få breiband for ei tid tilbake. Telefon er Telenor pålagt å føre fram, men det krev liten kapasitet. Det blir fort til at ein splittar liner som hindrar breiband. Var det ikkje eit breibandsselskap som kjøpte fotballrettane for ei tid tilbake? Skal vi vere attraktive for elektronisk pendling i jobben og underhaldning på fritida, får vi jaggu syte for at infrastrukturen er på plass. Verksemdene som er plassert langs Sognefjordvegen har ikkje problem. Dei er ikkje påvirka. Her ligg fiberen i gangvegen, men Telenor kjem ikkje til å oppretta nokon ny sentral på Hermansverk for å sikre at felta der får hastigheitar på 2 eller 3-sifra Mbit. Telenor driv kommersielt og ikkje veldedigheit. Har Leikanger kommune moglegheit for å legge pengar ut for dette?

Det er ufatteleg at ikkje Sogn Avis har stilt kritiske spørsmål til motstandarane, men fungert som eit ukritisk organ for eit mindretal. Sett i lys av det som skjedde med mitt innlegg, meinar eg at det må vere lov å tenke tanken om redaksjonen i avisa skjermar lesarane sine for innlegg som ikkje talar “deira sak”. Er det slik at vi opplever at tomme boksar er dei som skramlar mest?