Elektronisk stabiliseringsprogram (ESP) er både til god nytte, men også til tider til stor ulempe på vinterføre. Eg har to bakhjulsdrivne bilar, ein 2023 Hyundai Ioniq 6 og ein 2001 Mercedes CL55 AMG. Dei har 230 hk og 360 hk på bakhjula med nok av dreiemoment.

Vinteren 23/24 har så langt vore både kald og snørik. Det har vore nok av høve til å teste dårleg føre. Felles for begge bilane er at når det er skikkeleg dårleg føre, vil det vere vanskeleg å få nok feste som fører til litt hjulslepp som ESP agressivt sler ned på.

Eit eksempel var for nokre veker sidan. Eg kom att frå Sogndal og svinga inn i Njøsabakken med min Hyundai Ioniq 6. 30 meter oppi kom ein 10-15 år gamal bil seg ikkje vidare i salta snø eller det eg kallar «potetmjøl». Det skulle ikkje stoppa meg. Eg blinka og køyrde forbi, men la fort merke til at ESP slo hardt inn. Fingeren fann fort ESP-av-knappen som eg heldt inne ei kort stund for å redusere nivået til ESP. Det var nok til at eg og bilen greidde å koma oss opp bakken og heim.

Tilsvarande oppleving har eg hatt med Mercedesen opp til Kleppa skisenter. ESP slo inn. Hardt og brutalt kvelte ESP kreftene til bilen. Einaste måte å koma seg opp på var å slå av ESP og la bilen grava seg fram i snøen. Bilen vil kunne slenge med rompa, men det er enkelt å ta inn kontra å bli stoppa i bratta fordi ESP låser bremsane på drivhjula.

I kveld skulle eg opp Leitebakkane, over Tinghuset, med min Hyundai Ioniq 6. Kortaste vegen opp er ei kraftig stigning med ein vanskeleg sving. Eg la fort merke til at ESP bremsa farten på bilen. Hjula hadde ikkje godt nok feste. Sidan eg visste at det ville bli tyngre lenger oppi, valde eg å halde inn ESP av-knappen lenge for å slå heilt av ESP.

I tillegg slo eg bilen over i snø-modus, som reduserer effekten på drivhjula. I dei verste partia kjende eg at hjula slapp litt, men grov seg likevel godt fram i den våte snøen. Det var minimalt med sleng på rompa, som eg kan takke sjåføren og redusert effekt på drivhjula for. Til topps kom eg på snøen som om det (nesten) var ein sommardag.

Skal du køyre på snø og is er det viktig å kjenne til tjuvtriksa. Det er ikkje alltid at førarstøtta i bilen er til din fordel…

Eg måtte ein tur til Førde på torsdag 4. januar. Det har vore kaldt ei stund med lite snø. Eg la merke til at vegane var godt brøytte og med unntak av snø utanfor og nokre stadar på kvitestripa var det bra. I Sogndalsdalen slo eg på køyrefeltassistenten for testing. Bilen fann fort senter og styrte sjølv oppover. Eg måtte berre passa på at han merka litt motstand i rattet slik at systemet kjende at eg hadde nevane på rattet. Det gjekk overraskande bra opp til 1 km frå Vatnasete. Her var kvitastripa dekka til med skitten snø. Det same var brøytekanten, med unntak av ei kvit stripe øverst på han. Bilen starta å legge seg nærmare grøfta. For meg var det tydeleg at han las feil den kvite stripa med reinare snø oppe på brøytekanten. Eg måtte korrigere.

Etter hendinga lot eg bilen halde fram å køyre heilt til Vassenden, med unntak av rundkøyringa på Skei. Må sei eg vart positiv overraska over kort godt bilen køyrde av seg sjølv der det var merkingar med gul midstripe og kvite sidestriper. Han følgjer senter, med unntak av eit par gonger i s-svingar langs Jølstravatnet. Bilen la seg for nær midstripa utan å krysse. Det plonga, bilen kjefta på seg sjølv.

Eg køyrde forbi ein lastebil som køyrde 10-20 km/t saktare enn fartsgrensa. Blinka ut og la meg ut, køyrde forbi, blinka inn og la meg inn att. Køyrefeltassistenten stod på, men den protesterte ikkje. Eg var budd på at den kunne komme til å forsøke å rykke meg inn att i høgre køyrefelt, men det gjorde han ikkje.

Når vi kom til Vassenden, var det varierande mot Førde med veg utan og med midtstripe. Eg har veg utan midstripe lokalt og opplevde det same der. Bilen greier ikkje å lese vegen. Brått kan han finne på å legge seg meir ut mot midten enn eg er bekvem med. Eg er usikker på kva det kjem av, men trur det kan vere at han opplever at den lysare asfalten mellom hjulspora, som ofte er mørkare, blir oppfatta som vegmerking. Ein salta veg kan framstå noko lysare grå utanom hjulspora. Eg får testa det meir lokalt med mindre trafikk. Inntil vidare blir køyrefeltassisten slått av på vegar utan midtstripe.

Returen gjekk like bra, om ikkje betre. Her køyrde eg forbi ein tunglasta trailer som vart veldig kortpusta i motbakkane. Heller ikkje no måtte eg slåss med køyrefeltassistenten. Eg må sei eg er positivt overraska over kor god denne førarstøtta er i Ioniq 6. Det er roleg og avslappande å la bilen køyre sjølv på godt merka vegar. Einaste ulempa kan vere at han følgjer køyrfeltet der eg, når det er mogleg, ville kutta svingar for å køyra rakaste lina med betre komfort. Eg har fått langt større tillit til køyrefeltassistenten. No veit eg betre kor eg kan og ikkje kan lite på han.

Vi får ei kvit jul på Leikanger. Det har kome og vil koma meir snø. Eg tenkte eg skulle sjekke tilhøva på Kleppa skisenter. Det kan bli aktuelt med ein skitur eller to i løpet av jula.

Køyreturen opp til Kleppa skisenter ein ypperleg test på korleis den nye bilen, ein Hyundai Ioniq 6 med bakhjulsdrift (RWD), tek seg fram. Vegen var brøyta til der det var slutt på asfalten. Denne delen var «barneskirenn», for å sitere Northug. Eg hadde egentleg tenkt å stoppe og snu når eg møtte ubrøytt veg, men eg hadde ein bil bak meg.

No var vi over i 15 – 20 cm laus snø. Eg følgde bilspora for det meste. Bilen tok seg godt fram. Firhjulstrekkaren bak meg, måtte gi slepp. Eg slo over i snømodus 50 meter før den skarpe svingen, der det går ein veg ut til steinbrotet. Svingen er skarp og bratt og i tillegg er underlaget litt bøljete. Rørslene gjer at bilen ikkje får optimalt grep. Eg merka at hjelpesystema slo inn, men bilen kom seg opp.

Eg konkluderer at det ikkje skal vere problem å kome seg til Kleppa med berre bakhjulstrekk.

Eg har tidlegare testa snøføre til Kleppa med Mercedes CL55 AMGen. Heller ikkje ein 22 år gamal bil med 360 gamp på bakhjula har problem. Det kan vere lurt å skru av anti-spinn på han. Systemet er ikkje raffinert nok og kan fort drepe framdrift. Heller litt spinning og graving enn full stopp. Det er lettare å retta opp ein svak sladd i motbakken.

I dag leverte eg inn min Byd Tang og henta ut ein ny Hyundai Ioniq 6 Premium RWD. På veg heim frå Førde, i Kjøsnes-tunellen la merke til at det var veldig god merking. No må eg prøve køyrefeltassistenten (lane assist), tenkte eg.

Eg slo på og lot køyrefeltassistenten styre heilt til eit stykke inn i Fjærlandstunellen, ein eldre tunell der feltlinene er ikkje gode. Det samlar seg mykje svevestøv på den ytre kvite lina, opp mot ein liten støypekant, langs køyrebane. Til tider ser du nesten berre ein grå masse der. Innimellom kan du skimte ei line gjennom. Eit par gonger trur eg bilen ikkje såg den ordinære lina, men oppfatta at toppen på murkanten var den kvite lina. Brått byrja bilen sakte, men sikkert, leggje seg nærmare høgre sida og støypekanten. Då tenkte eg at no får det vere nok og tok over.