Siste veka gjorde eg noko heilt anna. Eg forflytte meg heilt aust. Enda opp i Gävle og undersøkte heile aust og sørlege delen av Sverige med Øland, Smygehuk og vestkysten opp til grensa. Det er ein stor skilnad mellom transportrutene i Sverige kontra Norge. Med mindre du bur på Austlandet skal til hytta på Sørlandet, trene svingane dine i Hafjell eller Harryhandle i Sverige, må du ta til takke med «geitatrakk».

På transportetappane i Sverige kan det variere. Det er dei tradisjonelle motorvegane med 110 eller 120 km/t som fartsgrense. Desse er rimeleg kjedelege med 2 felt i kvar veg. I tillegg har ein vegar 100 km/t i fartsgrense. Her vekslar det med at du har i underkant av 1 km eller til rundt 2 km i 2 felt, før dei som kjem mot får tilsvarande. Retningane er skilt med gjerde. Eg veit om 2 km får eg 2 felt der eg kan passere ein tunglasta trailer eller ein bil der sjåfør tek det med ro.

I Noreg har ein valt å halde fram med eit einsleg felt i kvar retning. Men ein har lagt inn sperrer mellom retningane eller dobbeltrekt sperreline. Kjem du bak ein som meiner at 50-60 er OK i 80-sone, er du låst. I Noreg er mange av dei gode passeringsplassane sperra med sperreline. Irritasjonsmomentet aukar og der det er åpnar gjer ein forsøk på mindre optimale stadar. I stadenfor å legge til rette for god trafikkavikling, har Noreg valt å gjere det meir komplisert og farleg.

I litt under eitt år har eg hatt ein liten, nsvak bulk på nedre del av venstre dør på bilen eg kjøpte i mai 2022. Eit lite uhell når eg bøygde meg inn for å nå lenger inn i bilen for hente ut varer. Utruleg ergerleg når bilen var 2-3 månadar gamal. Eg fekk ein pris å eit par tusen kroner for å rette bulken med limuttrekk lokalt. Dei kunne ikkje garantere at det blei som nytt. Eg valde å vente det an. I vinter og vår kika eg på alternativ. Med lokal Biltema kjøpte eg inn limpistol og verktøy for bulkoppretting.

Som ny på område, må det testast på ein eldre bil. Vår bil nummer 2 er snart 14 år gamal og nokon har smelt ei dør i han og etterlete ein bulk i venstre bakdør. Ingen lappe eller nokon som ville gjere opp for seg. Ein grei test for uttrekking av bulk. I dei første forsøka var eg litt forsiktig, ikkje for mykje lim på det som skulle festast på lakken. Det var justert og dei siste to-tre gongen hadde eg nok lim på. Resultatet var at det vesentleg av bulken vart trekt ut. Det er ikkje perfekt, men du må jobbe litt for å sjå att restane av skaden.

Sit og stussar på kva folk tenkjer på. Olje og gass er avgrensa ressursar. Både for miljøet og helsa vår skal desse erstattast med mindre ureinande energi. Uansett korleis ein snur og vender på betyr det at vi må omsette ein type energi til energi vi kan bruke. Her på Vestlandet er vi vel vande til utbygde vassdrag som levere straum til industri, næringsliv samt deg og meg. Vi har merka godt at elektrisitet det siste året har vorte eit gode det skortar på. Eg hugsar eg lo av prisane i Danmark i 2012 med kr 2,50 per kwt på hytta vi leigde. No ler eg ikkje lenger.

La oss sjå litt framover. I Noreg skal transport over på elektrisitet. Her snakkar vi om bilar, lastebilar, anleggsmaskiner, båtar, skip, toglinjer (som ikkje er elektrisifiserte) og fly. I dag går det meste av dette på fossilt drivstoff. Vi må heller ikkje gløyme at resten av Europa skal det same, men i tillegg bytte ut kol og gass med elektrisitet. La oss halde Europa utanfor, og halde oss til her på berget.

Om Noreg skal gjennomføre eit skifte der alt av energi av fossile kjelder skal erstattast med elektrisitet, har du tenkt på kva det vil krevje? Det er snakk om enorme energimengder som vert henta ut frå ulike oljeprodukt for å levere produkt og tjenester. Eg registrer at ikkje vil ein bygge ut vind, vatn eller kjernekraft. I mitt syn er det ikkje mogleg å spare seg til desse energiressursane. Det er ikkje snakk om vi skal supplere med utbyggingar, men når vi tek steget.

Sjølv om eg går mykje i naturen, har eg ingen ting i mot at ein bygger ut vassdrag eller for den del vind og sol osv. Etter tiår traskande rundt lokalt, ser eg at naturen ikkje lenger blir vedlikehalden. Buskapen ute i naturen er redusert og held ikkje nede vegatasjonen. Ikkje klag på bonden, dei har null ansvar for å gjere det framkombart for menneske. Det er heller ikkje pengar i å ta ut skog, sidan det er mange bratte områder og hogstmaskiner har sine avgrensingar. Berre gløym nasjonalromantikk, dugnad er ein døyande aktivitet. Ikkje forvent at andre arbeidar gratis for deg.

At det kjem ein anleggsveg fram til dammar eller vindturbinar, ser eg som berre positivt. Eg er svært nøgd med vegen fram Henjadalen etter utbygginga. No kan eg sykle ei mil inn dalen på elektrisk sykkel, før eg tek til med ganga opp på høgfjellet. Det same kan seiast som Huksdalen. Med utbygginga vart det etablert ein god veg. Det har ført til at ein har opna opp for eit nytt vinterparadis for dei som går på topptur eller tur på ski. Natur som før var avgrensa til nokre få grunneigarar, er no lett tilgjengeleg for alle.

I motsetning til dei fanatiske er eg realist og ser at eg må akseptere at vi dreg meir nytte av våre naturressursar. Det er ein liten pris for å kunne vidareføre den velferda eg har nytt godt av i over 5 tiår.

Eg har følgt med på ei sak der ein norsk komikar ikkje kom heldig ut av det. Det er snakk om ein person som har vener i ulike fargesjatteringar. I eit forsøk å engasjere ein framande forsøker han seg med at vedkomande er for mørk til å koma inn på baren. Etter å ha følgt meg vedkomande og arbeidet han har stått for, ser eg at dette er ein kommentar på ein knivsegg. Eg har lese samanhengen og for meg var det ein fleip. Ulempa var at den ikkje vart oppfatta som fleip.

Eg er sjølv litt eldre enn vedkomande, men har opplevd at andre blir krenka av ord eg finn akseptable. I mitt hovud er ordet n*g*r ikkje noko anna enn eit omgrep for ei folkegruppe, eller trekk, ein finn sør for ekvator på det afrikanske fastlandet. Eg snakkar ikkje om boerane, av europeisk ett. I mitt hovud er det intet rassistisk eller negativt lada her. Om eg skulle sei asiat for alt aust om Bosporos-stredet i Tyrkia til skilje mellom Russland og USA i Bergingstredet, ville mange meine eg var for upresis. Det er vesentleg skilnad mellom ein tyrkar, arabar, indar og kinesar….

Dagen miljø minner meg om vill vest der ein jaktar på fredlause. Det tek meg tilbake til 80-talet med PMRC, kona til Al Gore i forkant. Dei ville merke eller forby musikk pga av støytande innhald, som banning:

Sit og høyrer på sentralstyremedlem frå Raudt i Debatten. Han har ein fantasi om at ein skal gå inn forhandlingar med Putin.

Hadde Putins Russland valsa inn over Finnmark og Troms, ville Raudt gått i forhandlingar?

Putin hadde stått hardt på sitt og ein hadde enda opp med at Russland beheld Finnmark for betre, isfrie hamner og Troms blir ei tryggleikssone mot Nato.

Til slutt kom det inn ein sjølvoppnemd fredsaktivist frå Raudt som ville ha slutt på å gi våpen til Ukraina. Det ville utløyse forhandlingar mellom Russland og Ukraina. Eg lure på kven sine sokka ho hadde røykt. Om Ukraina ikkje hadde moglegheita til å forsvare seg, ville dagens demokratisk valde regjering bli avsett og ein del henretta. Heile Ukraina ville blitt lagt under Russland, som ein region, med stålkontroll frå Kreml. Ukraina som sjølvstendig land ville slutta å eksistere. Putin hadde fått det han ville, han hadde greidd å gjenerobre areal som gjekk tapt etter Sovjetunionens fall. Samanlikningar med tsar Peter den Store ville byrje å versere i Russland.

Kan fredsaktivisten fortelje neste trekk? Eg trur ikkje det, men her er min versjon.

Austregionen Transnistra i Moldova hadde blitt innlemma i Russland. Det neste ville blitt at Putin hadde gått etter Estland, Latvia og Litauen. Sistnemde ville gitt Russland sikker tilgang til Kalingrad, som ligg ved Østersjøen, separert frå Russland i dag. Slik sett hadde han greid å hanka inn att det som var areal under Sovjetunionen fall. Putin ville blitt ein historisk mann på linje med tsar Peter den Store.

So kan ein sleppe fantasien laus og lure på om andre areal, som var bak jarnteppe, ville vere av interesse.